Vỡ ối mà tử cung chưa mở là hiện tượng túi ối bị rách, nước ối chảy ra ngoài nhưng cổ tử cung vẫn chưa giãn nở. Tình trạng này có thể xảy ra ở cả thai đủ tháng hoặc trước tuần 37, tiềm ẩn nhiều nguy cơ như nhiễm trùng, suy thai, sa dây rốn nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Bài viết dưới đây, bạn hãy cùng Bệnh viện Đại học Phenikaa tìm hiểu cụ thể về nguyên nhân, nguy cơ, hướng xử lý và cách phòng ngừa hiệu quả.
Nguyên nhân gây vỡ nước ối mà tử cung chưa mở
Vỡ ối khi tử cung chưa mở có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, tình trạng này thường gặp ở 3 tháng cuối thai kỳ do áp lực tử cung tăng cao. Nguyên nhân gây ra hiện tượng này rất đa dạng, có liên quan đến các yếu tố về viêm nhiễm phụ khoa, bất thường cổ tử cung, đa thai, đa ối,... Dưới đây là thông tin chi tiết:
- Viêm nhiễm phụ khoa: Nhiễm trùng âm đạo hoặc cổ tử cung do vi khuẩn, nấm,… có thể khiến màng ối mỏng và dễ vỡ trước thời điểm chuyển dạ.
- Đa thai, đa ối hoặc ngôi thai bất thường: Các tình trạng này thường làm tăng áp lực lên màng ối, khiến túi ối bị vỡ ngay cả khi tử cung chưa có dấu hiệu giãn nở.
- Chấn thương vùng bụng hoặc thăm khám nhiều lần: Tác động cơ học từ tai nạn, té ngã hoặc thủ thuật kiểm tra nhiều lần có thể khiến màng ối rách sớm.
- Bất thường cổ tử cung hoặc tử cung kém đàn hồi: Những mẹ bầu có tử cung dị dạng, hở eo tử cung,.. có nguy cơ cao bị vỡ ối sớm trước khi tử cung giãn nở.
- Một số yếu tố nguy cơ khác: Dinh dưỡng không lành mạnh, căng thẳng kéo dài hoặc tiền sử sinh non cũng có thể góp phần làm vỡ ối sớm.
Viêm nhiễm phụ khoa là một trong những nguyên nhân gây vỡ nước ối mà tử cung chưa mở
Vỡ ối mà tử cung chưa mở có nguy hiểm không?
Thực tế, ối vỡ mà tử cung chưa mở không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Mức độ rủi ro của hiện tượng này phụ thuộc vào thời điểm vỡ ối, tuổi thai, tình trạng của mẹ và bé cũng như cách xử trí sau đó. Có những trường hợp mẹ bầu vẫn có thể sinh thường sau khi vỡ ối, nhưng cũng có tình huống cần can thiệp y tế khẩn cấp để bảo vệ tính mạng cho mẹ và bé. Vậy khi nào vỡ ối mà tử cung chưa mở là nguy hiểm hay không nguy hiểm? Dưới đây là thông tin chi tiết.
1. Trường hợp không nguy hiểm
Vỡ nước ối mà tử cung chưa giãn nở có thể không quá nguy hiểm nếu đây là một phần trong diễn tiến sinh lý bình thường của quá trình chuyển dạ, đặc biệt khi thai kỳ đủ tháng. Trên thực tế, không phải lúc nào cổ tử cung cũng giãn nở ngay lập tức sau khi vỡ ối. Ở nhiều mẹ bầu, quá trình này thường mất từ 6 - 12 tiếng hoặc sớm hơn, khi các cơn gò chuyển dạ bắt đầu xuất hiện đều đặn. Tuy nhiên, khoảng thời gian này thường không cố định, có thể thay đổi tuỳ vào cơ địa, tiền sử sinh nở và đáp ứng nội tiết của từng sản phụ.
Trong khung thời gian theo dõi này, nếu không có bất kỳ bất thường nào đi kèm như nhiễm trùng, sa dây rốn hay suy thai, thì vỡ ối đơn thuần có thể chưa được xem là tình huống nguy hiểm. Một số yếu tố cho thấy tình trạng này có thể theo dõi an toàn và không quá lo ngại, gồm:
- Thai từ 37 tuần trở lên: Thai nhi đã dần hoàn thiện và sẵn sàng chào đời.
- Cổ tử cung bắt đầu có dấu hiệu đáp ứng chuyển dạ: Có cơn gò đều, cổ tử cung mềm và giãn nở dần trong thời gian theo dõi.
- Không có dấu hiệu nhiễm trùng: Nước ối trong, mẹ không sốt, tử cung không đau.
- Tim thai ổn định.
- Không có yếu tố nguy cơ sản khoa đi kèm.
- Được theo dõi y tế sát sao.
2. Trường hợp nguy hiểm
Ngược lại, vỡ ối mà tử cung chưa mở có thể trở nên nguy hiểm nếu kéo dài quá thời gian an toàn hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường. Dưới đây là chi tiết những yếu tố nguy cơ khiến tình trạng này trở lên nguy hiểm và cần can thiệp y tế kịp thời để tránh gây biến chứng không mong muốn. Cụ thể:
2.1 Không xuất hiện cơn gò tử cung sau khoảng 12 tiếng kể từ khi vỡ ối
Ở thai đủ tháng, nếu sau 12 tiếng mà mẹ vẫn chưa có cơn co tử cung hoặc cổ tử cung không tiến triển, quá trình chuyển dạ được xem là chậm khởi phát. Việc kéo dài thời gian chờ đợi thường làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, suy thai. Do đó bác sĩ thường sẽ theo dõi sát và cân nhắc khởi phát chuyển dạ bằng thuốc.
2.2 Có dấu hiệu nhiễm trùng ối
Các biểu hiện như sốt, ớn lạnh, nước ối đổi màu (xanh, vàng, nâu) hoặc có mùi hôi, tử cung đau, tim thai tăng nhanh bất thường,... là dấu hiệu cảnh báo viêm màng ối. Nếu không được xử lý kịp thời, có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết ở mẹ và bé, thậm chí đe doạ tính mạng.
2.3 Xuất hiện sa dây rốn
Khi túi ối vỡ mà đầu thai chưa cố định vào khung chậu, dây rốn có thể bị đẩy xuống âm đạo và chèn ép giữa thai nhi và thành tử cung. Đây là tình huống cấp cứu sản khoa khẩn cấp, cần mổ lấy thai trong vòng vài phút để tránh nguy cơ thai ngạt hoặc tử vong.
Sa dây rốn là tình huống cấp cứu sản khoa khẩn cấp
2.4 Thai nhi có dấu hiệu suy
Nếu tim thai bất thường, giảm cử động thai hoặc có dấu hiệu suy thai, cần can thiệp sớm để tránh tổn thương thần kinh, suy hô hấp hoặc nguy cơ tử vong sơ sinh.
2.5 Thai chưa đủ tháng
Vỡ ối khi thai chưa đủ từ 37 tuần tuổi là tình huống khó lường vì trẻ có nguy cơ sinh non, suy hô hấp, xuất huyết não, nhiễm trùng sơ sinh. Việc xử trí sẽ phụ thuộc vào tuổi thai, tình trạng nước ối và dấu hiệu sống còn của thai nhi.
2.6 Không được theo dõi y tế đúng mức
Nếu mẹ không nhập viện kịp thời hoặc được chăm sóc tại cơ sở y tế không đủ chuyên môn, các dấu hiệu nguy hiểm thường bị bỏ sót, làm tăng nguy cơ biến chứng nặng cho cả mẹ và con.
Tìm hiểu thêm:
- [Giải Đáp] Đau Bụng Chuyển Dạ Nhưng Không Ra Máu, Không Vỡ Ối?
- [Hướng Dẫn] Cách Làm Vỡ Nước Ối Tự Nhiên, An Toàn Cho Bà Bầu
Xử lý đúng khi ối vỡ mà tử cung chưa giãn nở
Trong trường hợp mẹ bầu vỡ ối mà tử cung chưa mở, dù chưa có dấu hiệu chuyển dạ rõ rệt, mẹ bầu vẫn cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Việc thăm khám và theo dõi tại cơ sở y tế giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng cổ tử cung, nước ối, tim thai và các yếu tố nguy cơ, từ đó đưa ra hướng xử trí phù hợp, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.
Sau khi nhập viện, bác sĩ sẽ tiến hành:
- Thăm khám lâm sàng và kiểm tra cổ tử cung: Nhằm đánh giá mức độ xóa mở cổ tử cung, ngôi thai, màng ối và sự tiến triển của chuyển dạ.
- Theo dõi tim thai và cơn gò tử cung: Thông qua máy monitor sản khoa, bác sĩ có thể phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường như suy thai, gò yếu và chuyển dạ chậm.
- Xét nghiệm đánh giá nguy cơ nhiễm trùng khi cần: Bao gồm đo thân nhiệt, xét nghiệm máu, kiểm tra dịch âm đạo,...
- Siêu âm kiểm tra lượng nước ối và tình trạng thai: Nhằm đánh giá xem ối có nhiều hay đã cạn, dây rốn có bất thường hay không,...
Bên cạnh việc thực hiện các đánh giá lâm sàng và xét nghiệm cơ bản, dựa trên tình huống thực tế, bác sĩ sẽ có chỉ định can thiệp cụ thể. Dưới đây là chi tiết hướng xử trí theo từng trường hợp:
- Nếu thai đủ tháng (từ tuần thai thứ 37 trở lên), cổ tử cung chưa mở và chưa có cơn gò: Bác sĩ có thể theo dõi khoảng 6 - 12 giờ. Nếu không có chuyển dạ tự nhiên, bác sĩ thường sẽ chỉ định kích thích chuyển dạ bằng oxytocin (hormone kích thích cơn co tử cung) để thúc đẩy quá trình sinh.
- Nếu thai chưa đủ tháng (dưới 37 tuần) và tình trạng sức khoẻ của mẹ và bé ổn định: Bác sĩ có thể áp dụng hướng theo dõi bảo tồn, dùng kháng sinh dự phòng nhiễm trùng, thuốc trưởng thành phổi (nếu thai dưới 34 tuần) và theo dõi sát sao tại bệnh viện để kéo dài thai kỳ nếu điều kiện cho phép.
- Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào như nhiễm trùng ối, sa dây rốn (dây rốn sa xuống âm đạo trước thai nhi), suy thai (thai nhi thiếu oxy trong tử cung) hoặc mẹ có bệnh lý nội khoa nặng: Bác sĩ sẽ cân nhắc cấp cứu mổ lấy thai để bảo đảm an toàn tính mạng cho mẹ và bé.
Cách phòng tránh tình trạng vỡ ối sớm khi tử cung chưa mở
Tình trạng vỡ ối mà tử cung chưa mở có thể xảy ra do nhiều yếu tố như viêm nhiễm, áp lực tử cung tăng cao hoặc bất thường cấu trúc tử cung. Mặc dù không thể phòng ngừa tuyệt đối, nhưng mẹ bầu có thể giảm đáng kể nguy cơ này thông qua các biện pháp sau:
1. Khám thai định kỳ
Khám thai đều đặn cho phép phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như viêm âm đạo, ngắn cổ tử cung, hở eo tử cung hoặc dọa sinh non. Từ đó, giúp bác sĩ đưa ra hướng can thiệp phù hợp, hạn chế rủi ro không mong muốn ảnh hưởng đến sức khoẻ của mẹ và bé.
Khám thai định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ giúp bảo đảm sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi
2. Tránh lao động nặng, hoạt động mạnh
Trong quá trình mang thai, đặc biệt là giai đoạn 3 tháng cuối thai kỳ, mẹ cần chú ý hạn chế mang vác đồ nặng, tránh các hoạt động mạnh như leo cầu thang nhiều, chạy bộ hoặc quan hệ tình dục không an toàn (nếu có chỉ định hạn chế từ bác sĩ). Điều này giúp làm giảm áp lực lên tử cung và màng ối, phòng ngừa các tác động cơ học gây rách ối sớm.
3. Kiểm soát bệnh lý nền
Mẹ bầu mắc các bệnh lý như đái tháo đường thai kỳ, tăng huyết áp, thiếu máu nặng, viêm nhiễm phụ khoa,... cần kiểm soát bệnh tốt, nhằm làm giảm nguy cơ vỡ ối sớm.
4. Dinh dưỡng hợp lý
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khoẻ tổng thể cho mẹ bầu và góp phần bảo vệ màng ối khỏi nguy cơ suy yếu sớm. Mẹ bầu cần chú ý:
- Ăn uống đa dạng, cân bằng giữa các nhóm chất: tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
- Ưu tiên bổ sung thực phẩm giàu vitamin C (cam, bưởi, ổi,..), kẽm (hải sản, ngũ cốc nguyên hạt,..), đạm (thịt, cá, trứng, sữa,..) để hỗ trợ cấu trúc màng ối.
- Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, quá mặn hoặc quá ngọt.
- Bổ sung nước đầy đủ (1,5 - 2,5 lít nước/ngày tùy thể trạng và giai đoạn thai kỳ).
- Theo dõi cân nặng hợp lý trong thai kỳ.
5. Chú ý nếu có tiền sử sinh non, vỡ ối sớm
Mẹ cần thông báo cho bác sĩ về tiền sử thai kỳ trước đó (sinh non, vỡ ối sớm,...), để đánh giá nguy cơ tái phát và xây dựng kế hoạch theo dõi phù hợp.
Kết luận
Vỡ ối mà tử cung chưa mở là tình trạng không hiếm gặp và có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được theo dõi và xử trí đúng cách. Điều quan trọng nhất là mẹ bầu cần nhận biết dấu hiệu kịp thời và đến cơ sở y tế chuyên khoa càng sớm càng tốt, kể cả khi chưa có cơn đau chuyển dạ rõ ràng.
Tại Bệnh viện Đại học Phenikaa (PhenikaaMec), sản phụ mang thai sẽ được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ Sản khoa giàu kinh nghiệm, kết hợp cùng hệ thống theo dõi chuyển dạ hiện đại như monitor sản khoa, siêu âm Doppler màu, xét nghiệm nhanh… giúp đánh giá chính xác tình trạng mẹ và thai nhi trong từng thời điểm.
Nếu bạn có dấu hiệu vỡ ối, chưa thấy cơn đau chuyển dạ hoặc lo lắng về bất thường trong thai kỳ, hãy đến ngay Bệnh viện Đại học Phenikaa (PhenikaaMec) để được kiểm tra và can thiệp kịp thời. Việc theo dõi sớm tại cơ sở chuyên khoa sẽ giúp hạn chế tối đa rủi ro và bảo đảm an toàn cho mẹ và bé trong mọi tình huống. Bạn hãy liên hệ ngay hotline: 1900 886648 để được tư vấn miễn phí 24/7.
